بررسی و تعیین تأثیر رطوبت و دمای دانه بر خواص مکانیکی فشاری دانة برنج قهوه‌ای

شناخت خواص گسیختگی دانة‌ برنج و اثر رطوبت و دما بر آن‌ در تحلیل و پیش­بینی رفتار شکستگی آنها در هنگام انتقال و فراوری، مهم است.  مقادیر این خواص همچنین برای طراحی دقیق ماشین‌آلات برنج‌کوبی به­منظور کمینه کردن صدمات ضروری است.  در این‌ تحقیق، خواص مکانیکی فشاریدانه‌های دو رقم برنج قهوه‌ای هاشمی و خزر در رطوبت‌ها و دماهای متفاوت مطالعه شد.  آزمایش‌ها در دو حالت بارگذاری فشاری شامل آزمون فشار دانة کامل و آزمون فشار محوری روی نمونه­های استوانه­ای از دانه در سه سطح رطوبت (2/10، 2/12، و 25/13 درصد بر پایة تر) و چهار سطح دمای دانه (35، 45، 55، و 65 درجة سانتی­گراد) بررسی شد.  در آزمون فشاری دانة کامل، پارامترهای نیروی لازم برای شکست دانه، تغییرشکل در نقطة شکست، انرژی شکست، و مدول الاستیسیته ظاهری اندازه‌گیری شدند.  در آزمون فشار محوری نمونة استوانه‌ای نیز تنش و کرنش گسیختگی، مدول چغرمگی، و مدول الاستیسیته فشاریتعیین شدند.  نتایج نشان می­دهند که رطوبت و دمای دانه اثری معنی‌دار بر مقادیر خواص مکانیکی فشاری برنج قهوه­ای دارند.  مقادیر کلیة خواص مکانیکی، به­جز کرنش گسیختگی فشاری، با کاهش رطوبت و دمای دانه افزایش نشان می­دهد.  نتایج تجزیة واریانس داده‌ها نشان می­دهد که رقم تأثیری معنی‌دار بر کلیة خواص گسیختگی فشاری ندارد.  برای هر دو رقم مورد مطالعه، مقدار متوسط نیروی لازم برای شکست دانه‌های برنج قهوه‌ای در محدودة 01/37 تا 96/89 نیوتن متغیر بود.  در ضمن، در این شرایط تغییرات تنش گسیختگی فشاری دانه‌های این دو رقم در محدودة 43/16 تا 42/42 مگاپاسکال متغیر بود.